Wortelknobbelaaltjes (Meloidogyne)

Wortelknobbelaaltjes (Meloidogyne sp.) zijn wijdverspreide plantenparasieten die aanzienlijke schade veroorzaken aan de teelt van aardappelen, wortelen, of schorseneren.

Verspreiding

Wortelknobbelaaltjes komen vooral voor op zand-, dal- en lichtere kleigronden. Hun naam hebben ze te danken aan de reactie van de wortel op het binnendringen van de aaltjes waardoor knobbels of gallen ontstaan door omvorming van plantencellen tot voedingscellen.

In Nederland zijn de meest belangrijke soorten het maïswortelknobbelaaltje (Meloidogyne chitwoodi), het bedrieglijk maïswortelknobbelaaltje (Meloidogyne fallax), het noordelijk wortelknobbelaaltje (Meloidogyne hapla) en het graswortelknobbelaaltje (Meloidogyne naasi). De laatste soort wordt gezien als de minst schadelijke en kan vooral bij grassen en granen enige schade veroorzaken.

Symptomen en economische impact

Meloidogyne chitwoodi en Meloidogyne fallax veroorzaken schade in gewassen als aardappel, peen, schorseneren en bepaalde bloembollen (gladiolen - dahlia). Hun aanwezigheid kan een grote financiële impact hebben omdat dit kan leiden tot een commercieel onacceptabel gewas.

Bij suikerbieten is plantenuitval mogelijk. Meloidogyne incognita en Meloidogyne javanica kunnen de normale ontwikkeling van de suikerbietwortel beïnvloeden. Bovengronds zijn meestal geen symptomen zichtbaar. Ondergronds wordt het wortelknobbelaaltje herkend door de aanwezigheid van gallen. De omvang van de schade is afhankelijk van ras, temperatuur, aanvankelijke populatiedichtheid, en lengte van het groeiseizoen.

Aanwezigheid in uitgangsmateriaal leidt tot afkeuring. Verkoop (export) binnen en buiten de EU is onmogelijk.

Bestrijding

Beheersen van wortelknobbelaaltjes kan door onder meer zwarte braak of inundatie. Dit is echter lang niet op alle percelen uitvoerbaar.

Een weldoordachte vruchtwisseling, waarbij populatiereducerende teelten worden ingeschakeld vóór de teelt van gevoelige gewassen en de opname van korte teelten kunnen het probleem mee helpen beheersen. Zo is SESVanderHave in 2020 in Nederland gestart met officiële rassenproeven met een ras dat zeer hoge resistentie heeft voor het wortelknobbelaaltje en ook tolerant is voor bietencystenaaltjes. Telers die schadegevoelige gewassen zoals aardappelen, pootaardappelen, penen of schorseneren in de rotatie opnemen, zullen suikerbieten kunnen inzetten als 'break crop' om het risico op verlies van kwaliteit, opbrengst en fytosanitair certificaat sterk te verminderen.